Tetekuwanga (Rubella):
Tetekuwanga ni ugonjwa wa kuambukiza unaosababishwa na ‘virusi vya rubela’. Mara nyingi huathiri watoto, ingawa watu wazima pia wanaweza kuupata.
Visababishi vya tetekuwanga ‘Rubella’
Ugonjwa wa tetekuwanga unasababishwa na maambukizo ya virusi vya rubela. Maambukizo hutokea kwa kuingiwa na matone ya hewa yanayotolewa na mtu aliyeambukizwa tetekuwanga, kama vile kikohozi au kupiga chafya.
Dalili za tetekuwanga
Dalili zinaweza kujitokeza kati ya siku 14 hadi 21 baada ya kuambukizwa. Dalili za kawaida ni pamoja na;
- kuongezeka kwa joto la mwili
- kuvimba na maumivu ya tezi kwenye shingo
- kuvimba na kuwashwa kwa ngozi.
- Dalili zingine ni miwasho, kuvimba kwa viungo, maumivu ya kichwa, kuharisha, na uchovu.
Jinsi tetekuwanga inavyoenea
Tetekuwanga huenea kupitia matone ya hewa kutoka kwa mtu aliyeambukizwa. Mtu anaweza kuambukizwa kwa kuingia katika mawasiliano ya karibu na mtu aliye na ugonjwa wa tetekuwanga, au kwa kuwa katika eneo lenye hewa yenye matone yenye virusi.
Matibabu ya tetekuwanga
Kama yalivyomagonjwa mengine ya virusi.. HAYANA DAWA.
Matibabu yake yanategemea kinga ya mwili wenyewe ijipambanie. Kwahiyo, matibabu sahihi yanalenga kuimarisha kinga ya mwili wa mgonjwa ili upambane vizuri na ugonjwa.
Hata hivyo..
Kwa wagonjwa walio na dalili kali, kwa maelekezo ya daktari watatakiwa kutumia dawa za kupunguza dalili hizo. Kama ni homa kali watatakiwa matibabu ya kushusha homa nk.
 Matibabu ya nyumbani:
Watu walio na tetekuwanga wanapaswa kupumzika na kunywa vinywaji vya kutosha ili kuzuia ukavu wa mwili.
Wale chakula hai ‘chakula chenye virutubisho’ ili kuongeza kinga ya mwili.
Wapate mapumziko ya kutosha.
Pia, wanapaswa kujiepusha na mawasiliano na watu wengine ili kuepuka kueneza ugonjwa.
KUMBUKA: Unapohisi unaumwa ugonjwa huu au kama ni mtoto anaumwa ugonjwa huu ni vema ukawahi hospitali ili kupata vipimo na mashauri ya daktari.
Matibabu ya hospitali:
Watoto wachanga na watu wazima wenye dalili kali wanaweza kuhitaji matibabu hospitalini, hasa ikiwa kuna matatizo kama vile maambukizo ya sikio, pneumonia, au uvimbe wa ubongo.
Jinsi ya kujikinga
- Kujikinga na tetekuwanga kunawezekana kwa kupata chanjo ya MMR (ambayo inalinda dhidi ya tetekuwanga, surua, na mumps).
Chanjo hii ni sehemu ya programu ya chanjo ya watoto katika nchi nyingi ikiwemo Tanzania.
Hivyo..
Hakikisha mtoto wako anapata chanjo zote baada ya kuzaliwa, kumkinga na magonjwa kama haya.
2. Kuepuka mawasiliano
Ikiwa kuna mlipuko wa tetekuwanga katika eneo lako, ni vyema kuepuka mawasiliano ya karibu na watu wenye dalili za ugonjwa huo.
Hii ni muhimu hasa kwa wanawake wajawazito, kwani tetekuwanga inaweza kuathiri vibaya afya ya mtoto aliye tumboni.
3. Kuzingatia usafi
Kuosha mikono kwa sabuni na maji mengi ni njia nzuri ya kuzuia maambukizo ya tetekuwanga, pamoja na magonjwa mengine ya kuambukiza.
Epuka kugusa macho, pua, au mdomo wako bila kuosha mikono kwanza.
4. Kusaidia kinga ya jamii
Kupata chanjo na kuhimiza wengine kufanya hivyo ni njia ya kusaidia kujenga kinga ya jamii dhidi ya tetekuwanga.
Kinga ya jamii inamaanisha kuwa watu wengi katika jamii wanapokuwa na kinga dhidi ya ugonjwa, kuna ulinzi zaidi kwa watu wasio na kinga, kama vile watoto wachanga au watu wenye mfumo dhaifu wa kinga.
Ni muhimu kuelewa kuwa tetekuwanga ni hatari hasa kwa wanawake wajawazito. Ikiwa mwanamke mjamzito anaambukizwa tetekuwanga, inaweza kusababisha kasoro za kuzaliwa kwa mtoto, kama vile upofu, uziwi, ulemavu wa akili, au matatizo ya moyo. Kwa hivyo, kuchukua hatua za kujikinga na kupata chanjo ni muhimu sana.
Ikiwa una wasiwasi wowote kuhusu tetekuwanga au unahitaji maelezo zaidi, napendekeza kuwasiliana na daktari wako au kituo cha afya kilicho karibu nawe.
